تغییرات آب و هوایی ویروس های زامبی کره زمین را بیدار می‌کند

به‌گفته دانشمندان، تغییرات آب و هوایی منجر به بیدار شدن ویروس های زامبی و چند هزار ساله کره زمین می‌شود؛ اما در حال حاضر چه خطری ما را تهدید می‌کند و برای مقابله با گسترش این ویروس‌ها چه باید بکنیم؟

خوشبختانه بعد از چند سال سخت و کابوس‌وار، به‌نظر می‌رسد در حال پشت سر گذاشتن پاندمی کووید-19 یا همان ویروس کرونا هستیم. البته ویروس کرونا به‌طور کامل از بین نرفته و هنوز در بین ما وجود دارد، اما ظاهرا مراحل بحرانی را پشت سر گذاشته‌ایم. با این حال دانشمندان و محققان بر این باورند که گسترش ویروس‌ها و پاتوژن‌ها همچنان ادامه خواهد داشت و باید خودمان را برای مقابله با ویروس‌ها و بیماری‌های بعدی آماده کنیم.

به‌تازگی گروهی از محققان روسی از احتمال شیوع ویروس‌ها و پاتوژن‌ها و رواج بیماری‌های مشترک بین انسان‌ها و دام خبر داده‌اند. این دانشمندان معتقدند تا سال 2030 میلادی، یعنی حدود 6 سال دیگر، ویروس های زامبی کره زمین بیدار می‌شوند. ویروس زامبی به ویروس‌هایی گفته می‌شود که قدمت طولانی و شاید چند هزار ساله دارند و برای مدت طولانی غیر فعال بوده‌اند. اما دانشمندان می‌گویند ممکن است اتفاقاتی مثل تغییرات آب و هوایی منجر به آزاد شدن این ویروس‌ها شده و بیماری‌های جدی را در بین انسان‌ها به وجود بیاورند.

تهدیدی به نام ویروس های زامبی

ژان میشل کلاوری، یکی از محققان این مطالعه با بررسی ویروس‌هایی که در اعماق سطح منجمد سیبری وجود داشتند و قدمت 50 هزار ساله دارند، متوجه شد که گرمایش جهانی و تغییرات آب و هوایی می‌تواند منجر به بیدار شدن این ویروس‌ها شده و سلامت عمومی را تهدید کند. طبق جدیدترین تحقیقات دانشمندان، ممکن است قطب شمال تا سال 2030 میلادی به‌دلیل گرمایش زمین، در تابستان‌ها کاملا عاری از یخ شود و ذوب شدن این یخ‌ها احتمالا باعث فعال شدن دوباره ویروس های زامبی و چند هزار ساله خواهد شد.

این ویروس‌ها با وجود این که برای سال‌های طولانی در زیر سطح زمین به دام افتاده و یخ زده بودند، اما همچنان عفونی و قوی هستند و می‌توانند بیماری‌های خطرناکی را به‌وجود بیاورند. همچنین پاتوژن‌های غیر فعال هم می‌توانند بهداشت عمومی را به‌طور خطرناکی تهدید کنند. به‌همین دلیل، اکنون دانشمندان به مطالعات و تلاش‌های خود ادامه می‌دهند تا از مخاطرات کمتر کشف شده، بیشتر از قبل آگاهی پیدا کنند و راهی برای مقابله با این ویروس‌ها و پاتوژن‌ها بیابند.

ژان میشل کلاوری می‌گوید چندین ویروس قدیمی در انجمادهای دائمی سیبری وجود دارند که می‌توانند برای سال‌ها عفونی باقی بمانند. پیش از این خیلی از افراد تصور می‌کردند که بیشتر بیماری‌ها از مناطق گرمسیری شیوع پیدا می‌کنند؛ اما حالا متوجه شده‌ایم که ویروس‌ها و بیماری‌های زیادی می‌توانند از قطب شمال و مناطق سرشار از یخ آزاد شوند. چرا که این یخ‌های دائمی به‌دلیل گرمایش زمین در حال آب شدن هستند و بعد از این اتفاق، میکروب‌ها، ویروس‌ها و باکتری‌ها بیدار می‌شوند.

پس از این که یک گیاه گلدار منجمد 30 هزار ساله احیا شد، دانشمندان به این فکر افتادند که امکان بیدار شدن ویروس‌های موجود در یخ‌های سیبری و گسترش آنها بین انسان‌ها نیز وجود دارد. در سال 2014 میلادی بود که دانشمندان احیای ویروس‌های زنده از یخ‌های منجمد سیبری را نشان دادند. همچنین در سال 2019 میلادی، سیزده ویروس جدید از نمونه‌های منجمد سیبری جدا و بررسی شدند که یکی از این ویروس‌ها به‌مدت بیش از 48 هزار و 500 سال به حالت منجمد درآمده بود.

ویروس های خفته چه خطری ایجاد می‌کنند؟

ویروس های زامبی می‌توانند بسیار عفونی باشند؛ تا جایی که مانند بیماری گوشتخوار، باعث افزایش واپاشی و مرگ سلولی شوند. بیماری گوشتخوار، بافت نازک و همبند زیر سطح پوست را هدف قرار داده و منجر به مرگ این بافت‌ها می‌شود. در سال 2016 نیز بیماری سیاه‌زخم با موج گرمای سیبری در فصل تابستان بیدار شد و ده‌ها مورد عفونت را ایجاد کرد. در نتیجه‌ی این عفونت‌ها، هزاران گوزن شمالی و همچنین یک کودک به‌دلیل ابتلا به آن جان خود را از دست دادند.

ویروس های زامبی می‌توانند بیماری‌هایی ایجاد کنند که علائمی مانند آنفولانزا، سردرد، تب، حالت تهوع، اسپاسم و انقباض دردناک گلو، رفتارهای عجیب مثل هذیان‌گویی یا گاز گرفتن و فوبیای شدید نسبت به آب را خواهند داشت. دانشمندان در مطالعات جدید خود که نتایج آن را در تابستان امسال منتشر کردند، اعلام کردند حتی موجودات چند سلولی هم امکان زنده ماندن در حالت انجماد دائمی در شرایط متابولیکی فعال را دارند. محققان در همین راستا توانستند یک کرم 46 هزار ساله منجمد در سیبری را با آبرسانی مجدد، زنده کنند.

تیموراس کورزچالیا، استاد موسسه زیست‌شناسی سلولی مولکولی و ژنتیک مکس پلانک در این خصوص اظهار کرد توقف حیات و شروع مجدد آن نشان‌دهنده این است که موجودات زنده خاصی از توانایی ذاتی برای کاهش یا توقف موقت عملکردهای متابولیکی خود برخوردار هستند. دولت‌ها و آژانس‌های بهداشت جهانی از سال‌ها پیش در حال زیر نظر گرفتن بیماری‌های عفونی و ویروس‌های ناشناخته هستند و در سال 2017 نیز سازمان بهداشت جهانی، بیماری ایکس را به فهرست پاتوژن‌های با اولویت بالا اضافه کرد. متاسفانه برای چنین بیماری‌هایی نه مصونیت و نه هیچ درمان دارویی وجود ندارد و به‌همین دلیل می‌توانند برای انسان‌ها خطرناک شوند. سازمان بهداشت جهانی نقشه راهی را به‌منظور جلوگیری از وقوع پاندمی‌های جدید در نظر گرفته و پس از پاندمی کرونا، همه می‌خواهند دیگر چنین بیماری کشنده شیوع پیدا نکند.

به‌گفته دانشمندان، لایه‌های منجمد دائمی در سیبری که تا عمق یک کیلومتری هم ادامه دارند، هزاران گونه میکروب خفته را در خود جای داده‌اند و حالا گرمایش زمین و تغییرات آب و هوایی ممکن است باعث آب شدن این لایه‌های منجمد و بیدار شدن ویروس‌ها و میکروب‌های غیر فعال شود.

چقدر در خطر هستیم؟

البته برخی از دانشمندان معتقدند که این ویروس‌ها حتی اگر بیدار شوند هم به احتمال زیاد انسان‌ها را مبتلا نمی‌کنند. به‌عنوان مثال، آدرین لیستون، دکتر ایمونولوژیست از موسسه بابراهام در این باره می‌گوید احتمال ایجاد زنجیره عفونتی که به انسان‌ها ختم شود، توسط ویروس های زامبی منجمد شده بسیار کم است؛ چرا که این ویروس‌ها برای آلوده کردن انسان‌ها سازگار نیستند. وی بر این باور است که ویروس‌ها و میکروب‌های عفونی که امروز وجود دارند فقط به این دلیل عفونی هستند که تکامل پیدا کرده‌اند تا به سیستم ایمنی مدرن ما آسیب بزنند؛ در حالی که ویروس‌های چند هزار ساله از این توانایی برخوردار نیستند. با این حال هنوز هم نگرانی‌ها در این رابطه ادامه دارد و دانشمندان همچنان در تلاش هستند تا جلوی بیدار شدن و شیوع این ویروس‌ها را بگیرند.